Η λίστα（part 1)

Από την ημέρα που ήρθα, σκέφτομαι πόσο διαφορετικά είναι μερικά πράγματα. Όταν με ρωτάνε φίλοι τόσο από την Ελλάδα όσο και Ιάπωνες, όμως, δυσκολεύομαι να σκεφτώ παραδείγματα πέρα από τα προφανή. Ξεκίνησα λοιπόν μία λίστα, στην οποία προσθέτω πράγματα τη στιγμή που συνειδητοποιώ πόσο διαφορετικά είναι.

Δεν θα αναφερθώ στα προφανή (γλώσσα-γραφή-χαρακτηριστικά προσώπου κτλ). Στη γλώσσα θα αναφερθώ κάποια στιγμή στο μέλλον, για την ώρα τα ιαπωνικά μου με πάνε μέχρι το μανάβη μετά βίας. 

Να πω επίσης πως η λίστα μεγαλώνει κάθε μέρα, οπότε για αρχή θα προσπαθήσω να καταγράψω τα πιο οφθαλμοφανή.

1) Οι Ιάπωνες οδηγούν ανάποδα και τα τιμόνια τους είναι στη λάθος πλευρά του αυτοκινήτου. Τις πρώτες μέρες, κάθε που ξεκινούσα να περάσω το δρόμο (και σαν καλό παιδί κοίταζα αριστερά-δεξιά) είχα την εντύπωση πως οι οδηγοί έχουν βαλθεί να με πατήσουν. 

2) Τα μαχαιροπίρουνα σπανίζουν, εκτός αν πρόκειται για εστιατόριο που σερβίρει (και) δυτικό φαγητό. Αυτό μπορώ να το σεβαστώ απεριόριστα όταν δεν περιμένει κανείς να φάω ψάρι με chopsticks (πράγμα που συμβαίνει συχνά).

3)  Οι Ιάπωνες αλληλογραφούν. Ναι, εννοώ πως στέλνουν γράμματα και κάρτες ο ένας στον άλλο. Πριν σας φανεί περίεργο που το βάζω στη λίστα με τα οφθαλμοφανή, σκεφτείτε πότε ήταν η τελευταία φορά που διαβάσατε ή γράψατε γράμμα σε φίλο σας (ο οποίος δεν μένει στο Β.Πόλο αλλά στη διπλανή πόλη και έχει email, Facebook, κινητό κτλ)...

Τα Ιαπωνικά Ταχυδρομεία (η ιδιωτικοποίηση των οποίων προκάλεσε πολιτική διαμάχη από αυτές που δεν βλέπει κανείς συχνά στην Ιαπωνία) προσφέρουν υπηρεσίες άριστης ποιότητας: τις προαλλες έστειλα ένα ΑΠΛΟ δέμα στην Οσάκα στις 7 το απόγευμα και το επόμενο πρωί είχε παραδοθεί. Πολλά υποκαταστήματα είναι ανοιχτά και το σαββατοκύριακο (κατά τη διάρκεια του οποίου οι παραδόσεις/παραλαβές γίνονται κανονικά). Αν ο ταχυδρόμος έρθει και δεν με βρει, αφήνει το γνωστό σημείωμα. Η διαφορά είναι πως αν επιστρέψω αργότερα και το δω, μπορώ να τον πάρω τηλέφωνο και να του ζητήσω να περάσει πχ γύρω στις 8 το βράδυ! Φοβερό; 

4) Τα φυσικά φαινόμενα και οι εποχές είναι ένα κεφάλαιο με το οποίο δεν έχω εξοικειωθεί ακόμη αλλά μπορώ να πω τα εξής: 

4α) Ο Ιούνης είναι ο μήνας των βροχών (κάτι σαν το δικό μας Σεπτέμβρη αλλά με άπειρες βροχές) . 

4β) Το καλοκαίρι διαρκεί 2 μήνες (Ιούλιο - Αύγουστο) αλλά μέχρι τα τέλη Οκτώβρη ο καιρός είναι σχετικά καλός (όταν ήρθα από την Ελλάδα φορούσα φούτερ, ζακέτα και μπουφάν οπότε μέχρι να φτάσω στο σπίτι κόντεψα να πάθω θερμοπληξία).

4γ) Δεν περνάει 3ήμερο χωρίς σεισμό, αν και συνήθως είναι τόσο μικροί που δεν τους συνειδητοποιούμε. 

4δ) Το τσουνάμι (ιαπωνική λέξη η οποία χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου), με το οποίο οι περισσότεροι ήρθαμε σε επαφή για πρώτη φορά το 2004, για τους Ιάπωνες δεν ήταν καθόλου μακρινό και απίθανο φαινόμενο ακόμη και πριν την περσινή καταστροφή. Στην πραγματικότητα η σεισμολογική υπηρεσία εκδίδει αναφορές μετά από κάθε σεισμό, στις οποίες γνωστοποιεί αν η δόνηση μπορεί να προκαλέσει τσουνάμι (όλα αυτά σε διάστημα 1-2 λεπτών από το σεισμό).

4ε) Άλλο φαινόμενο που δεν θεωρείται άγνωστο και μακρινό είναι οι τυφώνες, οι οποίοι περνάνε από την Ιαπωνία κάθε χρόνο (να πουν ένα γεια, μην τυχόν και στραβώσουν οι Ιάπωνες). 

5) Για να επιστρέψουμε στην καθημερινότητα,  οι μαθητές φοράνε σχολικές στολές (μα γιατί τις λέγαμε ποδιές;) . Για κάποιο λόγο οι στολές αυτές μοιάζουν με ναυτικές (βέβαια και στην Ελλάδα του '60 τα παιδιά των πλουσίων είχαν κάτασπρες ναυτικές στολές για τις Κυριακές και τις αργίες, αλλά ας μην μπλέκουμε άσχετους παραλογισμούς) . Το θέμα είναι πως η σχολική στολή υπάρχει και τη συναντά κανείς παντού, όλες τις ώρες και μέρες. Ακόμη και τα σαββατοκύριακα, το μετρό είναι γεμάτο παιδιά που φοράνε τα ίδια ρούχα για να πάνε φροντιστήριο, ποδόσφαιρό, κολυμβητήριο κτλ. Πρακτικά έχει λογική καθώς δεν ξοδεύεις μια περιουσία σε ρούχα για τον 15χρονο γιο σου που σε 6 μήνες θα χρειάζεται ρούχα 2 νούμερα μεγαλύτερα (οι νέες γενιές βγαίνουν  XL ακόμη και εδώ!). Επίσης, λειτουργεί αποτρεπτικά καθώς οι στολές φέρουν το όνομα και το σήμα του σχολείου στο οποίο πηγαίνει ο μαθητής (οπότε αν κάποια θείτσα ενοχληθεί από τη συμπεριφορά των μαθητών τηλεφωνεί στο σχολείο και κάνει παράπονα). 

Η στολή των μαθητών του δημοτικού με την τσάντα randoseru (ランドセル)  και το κοντό σορτσάκι/την  φούστα χειμώνα καλοκαίρι είναι από τις πιο χαρακτηριστικές της  σύγχρονης Ιαπωνίας! 

6) Τα φαρμακεία μοιάζουν με σούπερ-μάρκετ (και πουλάνε πολλά άσχετα προϊόντα, όπως πχ πατατάκια)

7)Οι επιβάτες του μετρό και του ηλεκτρικού κοιμούνται χωρίς το φόβο πως κάποιος θα τους κλέψει την τσάντα, το κινητό, το πορτοφόλι. Έχουν επίσης τη μαγική ικανότητα που κάθε ξένος επισκέπτης θαυμάζει, να κοιμούνται μέχρι τη στιγμή που το τραίνο θα φτάσει στο σταθμό τους και να ξυπνάνε τη στιγμή που ανοίγει η πόρτα! Και όλα αυτά ενώ παράλληλα ακούνε μουσική, που σημαίνει πως δεν ακούν τις ανακοινώσεις. Δεν υπερβάλλω καθόλου, κάποια στιγμή θα τραβήξω βίντεο και θα καταλάβετε τις μαγικές διαστάσεις του φαινομένου!

Όσο είμαστε στο θέμα του ύπνου, να πω πως οι Ιάπωνες (που ως γνωστόν δουλεύουν ατελείωτες ώρες) έχουν τον ύπνο στο τσεπάκι τους και δεν χάνουν ευκαιρία ξεκούρασης (με το δίκιο τους). Έτσι λοιπόν θα συναντήσει κανείς ανθρώπους κάθε ηλικίας, που στέκονται όρθιοι με τα μάτια κλειστά όσο περιμένουν το φανάρι για να περάσουν απέναντι ή στις κυλιόμενες σκάλες. 

Πριν κλείσουμε το κεφάλαιο ύπνος, να σας πω ότι πολλοί κοιμούνται στις καφετέριες. Όχι στις μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις, αλλά στις αλυσίδες τύπου Starbucks (τοπικές αλυσίδες Doutor, Saint Marc, Excelsior, Tully's κ.α.) Παίρνεις τον καφέ σου (ο οποίος στις ιαπωνικές αλυσίδες είναι σημαντικά φτηνότερος), πιάνεις μια γωνία, και αρχίζεις να ροχαλίζεις. Αυτό φυσικά δημιουργεί προβλήματα, καθώς με 2 ευρώ πιάνεις ένα τραπέζι για 5-6 ώρες, οπότε πολλές επιχειρήσεις έχουν αναγκαστεί να βάλουν πινακίδες τύπου "Σας ευχαριστούμε που δεν κοιμάστε" . 

8) Ένα άλλο φαινόμενο που αρχικά με σόκαρε ήταν το γεγονός πως οι Ιάπωνες δεν καπνίζουν,μεν, στους δρόμους, καπνίζουν όμως στα εστιατόρια, τα μπαρ και τις καφετέριες!  Επίσης στους σιδηροδρομικούς σταθμούς υπάρχουν χώροι καπνιστών σε κάθε αποβάθρα. Έχοντας συνηθίσει στα δεδομένα Τουρκίας, όπου με ελάχιστες εξαιρέσεις, το κάπνισμα απαγορεύεται αυστηρά σε κλειστούς χώρους, ξενέρωσα απίστευτα όταν γύρισα σπίτι από την πρώτη μου βραδινή έξοδο στο Τόκιο και βρωμούσα καπνό.

Αυτά για το πρώτο μέρος. Η λίστα είναι τεράστια και θα ακολουθήσουν πολλά περίεργα!